Пандемия жағдайында АХҚО қаржы нарықтарының даму көрсеткіштері қалай өзгерді



Пандемия аясында Қаржы қызметтерін реттеу жөніндегі АХҚО комитеті (AFSA) реттелетін қызметтің белгілі бір түрлеріне лицензия алу рәсімін жеңілдетті. Сондай-ақ AFSA АХҚО-да қажетті саясаттар мен рәсімдерді әзірлеуде реттелетін қызметті жүзеге асыруға ниеттенген фирмаларға көмек көрсету үшін нұсқаулық әзірледі. Бұл туралы сұхбат барысында АХҚО Қаржы қызметтерін реттеу жөніндегі комитетінің бас директорының м. а. Мұхтар Бөбеев мәлімдеді.

 

— Коронавирус пандемиясы бүкіл әлемдегі қаржы нарықтарының жұмысына өз түзетулерін енгізді. Қаржы қызметтерін реттеу комитеті атынан АХҚО реттеушісі пандемияның сын-тегеуріндеріне қалай жауап береді?

— Қаржы қызметтері нарығы жаңа аса күрделі жағдайларда жұмыс істейді, белгісіздік, тәуекелдер артуда және жұмыс үлгілері қайта құрылуда. Біздің ойымызша, пандемия салдары нақты сектордың іскерлік белсенділігін және дамушы елдердің қаржы нарықтарының тартымдылығын едәуір төмендетті.

Карантин режимі енгізілгеннен бастап Комитет тіркеу, лицензиялау, қадағалау және құқық қолдану қызметін үздіксіз және толық көлемде орындады. Комитет қызметкерлері қашықтан жұмыс істеуде, АХҚО қатысушыларынан және қаржы қызметтерін тұтынушылардан өтінімдерді уақытылы алып, тиімді қарау және олармен кездесулер өткізу үшін барлық қажетті цифрлық шешімдерге ие. Бұл Комитетке қаржылық тұрақтылыққа жәрдемдесу, нарықтың тұтастығын қамтамасыз ету, тұтынушыларды қорғау және АХҚО-да қаржы нарықтарын қолдау бойынша өзінің реттеуші міндеттеріне баса назар аударуға мүмкіндік береді.

COVID-19 пандемиясы тіркеуге және лицензия беруге өтінімдерді қарау мерзіміне әсер еткен жоқ. Тіркеу үшін компанияларға өтінім барлық талаптарға сәйкес келген жағдайда 5 жұмыс күні талап етіледі, ал лицензияларды беру ұзақтығы қосалқы қызметтерді жеткізушілер үшін орта есеппен 15 жұмыс күнін және қаржы компаниялары үшін 50 жұмыс күнін құрайды.

Біз бизнесті жүргізудің қазіргі шарттары айтарлықтай өзгергенін түсінеміз және АХҚО-да бизнеске өзінің ағымдағы қызметі мен операциялық міндеттерді шешуге баса назар аударуға мүмкіндік бергіміз келеді. Осыған байланысты қаржы реттеушісі өзінің тежемелік және тепе-теңдік тетіктерімен негізгі буын ретінде әрекет етеді. Біздің ортақ көзқарасымыздың мәні бизнес үшін достық қағидаттар мен тәуекелге бағдарланған қадағалауды ескере отырып, реттеуші ортаны тұрақты дамыту болып табылады.

Біріншіден, Комитет қолдау шарасы ретінде реттелетін қызметтің белгілі бір түрлеріне лицензия алу рәсімдерін айтарлықтай оңайлатты. Бұл қызметтің алты реттелетін түріне жатады: (1) инвестициялық кеңес беру; (2) инвестициялармен уоперацияларды ұйымдастыру; (3) кредит беру бойынша кеңес беру; (4) кредит беруді ұйымдастыру; (5) сақтандыру делдалдығы (клиенттің ақшалай қаражатынсыз) және (6) сақтандыруды басқару. Атап айтқанда, әлеуетті қатысушылардың AFSA процестері мен талаптарын оңайлату туралы өтінішіне жауап ретінде белгілі бір құжаттаманы ұсыну жөніндегі талаптар алынып тасталды.

Екіншіден, біз АХҚО-да реттелетін қызметті жүзеге асыруға ниеттенген фирмаларға қажетті саясаттар мен рәсімдерді (комплаенс, тәуекелдерді басқару, қылмыстық жолмен алынған кірістерді жылыстатуға және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл, ішкі бақылау және рәсімдер, бизнестің үздіксіздігі, мүдделер қақтығысы) әзірлеуде көмек көрсету үшін әдістемелік ұсынымдар әзірледік.

Бұл қадамдар фирмаларға АХҚО құру туралы шешім қабылдауға, олардың жеке жүйелері мен бақылау құралдарын құруға және лицензиялау процесінде көмек көрсетуге арналған.

Үшіншіден, Комитет 2020 жылғы 1 қыркүйектен кешіктірмей өзінің жылдық қаржылық есебіне қатысты лицензиаттардың есеп беру мерзімдерін ауыстыруды және бірқатар талаптарды орындауды, есеп беретін ұйымдардың ақпаратты алуы үшін уақытты ұзартуды қамтитын қолдау шараларының пакетін әзірледі.

Мұндай қолдау шаралары халықаралық тәжірибеге сәйкес келеді. Біз Бағалы қағаздар жөніндегі комиссияның халықаралық ұйымы (IOSCO), Сақтандыруды қадағалау органдарының халықаралық қауымдастығы (IAIS), Банктік қадағалау жөніндегі Базель комитеті, Қаржылық қызметтерді тұтынушыларды қорғаудың халықаралық ұйымы (FinCoNet) секілді халықаралық ұйымдармен, сондай-ақ шетелдік және ұлттық реттеушілермен тұрақты байланыс жасаймыз және COVID-19 пандемиясының салдарына жауап ретінде ұсынылған қолдау шараларын қадағалаймыз. Олардың шаралары мен ұсынымдары есеп беру мерзімдерін кейінге қалдыруды, реттеуші талаптарды орындауды қамтиды, тұтынушыларды қорғау жөніндегі қосымша нұсқаулықтар беріледі, ал Базель комитеті Базель III реформалар пакетіне өзгерістер енгізу мерзімін кейінге қалдырды және т. б.

 

— Пандемия жағдайында АХҚО қаржы нарықтарының даму көрсеткіштері қандай?

— АХҚО және АХҚО қаржы нарықтарының юрисдикциясын дамыту оң үрдіске ие. Жыл басынан бері АХҚО-да 122 жаңа қатысушы тіркелген, оның ішінде карантин кезеңінде 70-ке жуық компания тіркелген. Біз бизнестің пандемияға қарамастан, АХҚО-да құру туралы шешім қабылдап жатқанына қуаныштымыз.

Бүгінде АХҚО-ның юрисдикциясында 500 компания тіркелген. Бұл компаниялар 40-тан астам елден, олардың ішінде көбісі Қазақстан, Ресей, Қытай, Ұлыбритания, АҚШ, Үндістан, Финляндия, Сингапур, БАӘ, Нидерланды, Түркия, Швейцария, Германия, Италия компаниялары. Нарықтық инфрақұрылым институттары, банктер, сақтандыру компаниялары, активтерді басқарушылар, брокерлер, инвестициялық кеңесшілер мен қосалқы қызметтерді жеткізушілер келеді.

Сонымен қатар 22 компания Комитеттің финтех-зертханасында жұмыс істейді, олар ақша қызметтері/банк ісі, цифрлық активтер, робо-консалтинг, ислам қаржылары, краудфандинг және факторинг секілді салаларда инновациялық қаржылық қызметтерін әзірлейді.

АХҚО-дағы банк секторының активтері $365 млн-ға жетті, капитал нарығы да өсім көрсетті, ал АХҚО биржасы арқылы тартылған акционерлік капитал $291 млн-ды құрады.

 

— Комитет қаржы нарықтарын дамытуды қолдауға одан әрі шаралар қабылдауды жоспарлап отыр ма?

— Иә, әрине. Бірінші кезекте, біз қаржы компанияларының қызметі үшін пандемияның экономикалық салдарын бағалау үшін қаржы қауымдастығымен тығыз өзара іс-қимыл жасауды жалғастырамыз. Алынған пікірлерді негізге ала отырып, біз реттелетін компанияларға экономикалық қызмет үшін осы күрделі кезеңде өз басымдықтарына баса назар аударуға мүмкіндік беру үшін бірқатар облыстар бойынша қолдау көрсету шараларын ұсыну мүмкіндігін үнемі қарастырамыз.

Бұдан өзге біз жасыл қаржыландыру құралдарын, венчурлық қаржыландыруды, орта көлемдегі компанияларға аймақтық акциялар нарығы сегментінде АХҚО биржасында капитал тартуға мүмкіндік беруді қоса алғанда, қаржы нарықтарын одан әрі дамытуға бағытталған бірқатар заңнамалық бастамаларды жүзеге асыруды жоспарлап отырмыз. Жаңа шаралар мен бастамалардың қабылдануына қарай біз олар туралы егжей-тегжейлі айтып береміз.

 

— Сұхбат бергеніңізге рахмет!

 

АХҚО юрисдикциясындағы 500-ші компания SWISSFE CENTRAL ASIA LTD болғанын атап өткен жөн. SWISSFE LTD — Германия, Голландия, Австралия, АҚШ, Үндістан, Малайзия, Ұлыбритания, Сербия, Чехия, Қытай, Оңтүстік Корея, Испания және Данияда бірегей портфелі бар жылжымайтын мүлік пен активтерді басқару жөніндегі жеке жаһандық инвестициялық компания.

2020 жылға қарай компанияның басқаруында 1,8 млрд швейцар франкі сомасына активтер бар. SWISSFE LTD өнеркәсіптік және инфрақұрылымдық активтерге ерекше назар аудара отырып, жоғары сапалы инновациялық активтерге инвестиция салады.

АХҚО басқарушысы Қайрат Келімбетов 2018 жылғы шілде айында ресми ашылғаннан кейін екі жыл өткен соң АХҚО дамудың жаңа кезеңіне көшетінін атап өтті. Онда инфрақұрылымды құрудан іскерлік белсенділікке және өңірге инвестициялар салуға жәрдемдесуге назар аударуға біртіндеп көшу қарастырылған.

«AIFC Business Connect рөлі – АХҚО-да тіркелу артықшылықтарын ілгерілету және Орталық аясында компания құрылғаннан кейін бизнесті жүргізудің жеңілдігін қамтамасыз ету арқылы біздің қатысушы ұйымдардың коммерциялық мақсаттарын қолдау. Мен SWISSFE CENTRAL ASIA LTD ғаламдық қамту компаниясы Қазақстанда және аймақта АХҚО қатысушысы ретінде өз бизнесін дамытуды шешкеніне және АХҚО-да тіркелген 500-ші компания болғанына қуаныштымын», — деді AIFC Business Connect бас директоры Джеймс Мартин.

SWISS CENTRAL ASIA LTD басқарма төрағасы Гокан Есильгоздың айтуынша, АХҚО ағылшын құқығы мен салық жеңілдіктерін, сондай-ақ шетелдік инвесторларды қорғауды қоса алғанда, халықаралық инвестициялық компаниялар үшін тамаша платформа ұсынады.

«SWISSFE CENTRAL ASIA LTD ретінде біз Қазақстанда инвестициялық портфеліміз үшін жаңа мүмкіндіктер ашылғанын көріп отырмыз», — деп атап өтті ол.

АХҚО қатысушылары өз қызметін банк ісі, сақтандыру, қор нарығы, активтерді басқару, жеке банкинг, исламдық қаржыландыру, кредиттік рейтингтер, заңгерлік кеңес беру, бухгалтерлік есеп, холдингтік компаниялардың қызметі және басқа да салаларда жүзеге асырады. Қазіргі таңда АХҚО банк секторының активтері $365 млн жетті, капитал нарықтары да өсім көрсетті, ал тартылған акционерлік капитал $291 млн құрады.

Қазақстанның Премьер-Министрі мен Үкіметі жаңалықтарынан хабардар болыңыз — ресми Telegram-каналға жазылыңыз

Жазылу