ЕҮАК отырысы: өнеркәсіптік кооперация, жаппай цифрландыру және өзара сауда

Алматыда ҚР Премьер-Министрі А.Маминнің төрағалығымен Еуразиялық үкіметаралық кеңес отырысы өтті.

Отырысқа Армения Премьер-Министрі Никол Пашинян, Беларусь Премьер-Министрі Роман Головченко, Қырғызстан Премьер-Министрі Улукбек Марипов, Ресей Премьер-Министрі Михаил Мишустин, Өзбекстан Премьер-Министрі Абдулла Арипов, Молдова Премьер-Министрінің м. а. Аурелий Чокой (онлайн-режимде), Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының төрағасы Михаил Мясникович, ТМД Атқарушы комитетінің төрағасы – атқарушы хатшысы Сергей Лебедев, Еуразиялық даму банкінің басқарма төрағасы Николай Подгузов және өз елінің Премьер-Министрі Крус Мануэль Маррероның бейне үндеуін ұсынған Кубаның РФ-дағы елшісі Хулио Антонио Гармендия Пенья қатысты. 

 

ЕАЭО-дағы қазақстандық төрағалықтың мақсаттары ЕАЭО-ның әрекет етуінің 6 жылдық тәжірибесін ескере отырып құрылды — А. Мамин

Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің шешіміне сәйкес Қазақстан Республикасы 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап Еуразиялық экономикалық одақ органдарында төрағалық етуде.

ЕАЭО-дағы қазақстандық төрағалықтың мақсаттары ЕАЭО-ның 6 жылдық жұмыс тәжірибесі мен жаңа экономикалық және әлеуметтік шынайылық жағдайындағы мейлінше өзекті сын-тегеуріндер мен мүмкіндіктерді ескере отырып тұжырымдалған.

«Біріншіден, біздің назарымыз өнеркәсіптік кооперацияны дамыту жөніндегі жұмысты күшейтуге аударылатын болады. Бүгінде біз ірі әлемдік экономикалар арасындағы тұрақты сауда-санкциялық шиеленістің және жеткізілімдер сенімділігіне фокустың күшеюінің нәтижесінде өндірістік процестер барған сайын өңірлік сипатқа ие болып отырғанын көріп отырмыз. Біздің жаңа жағдайлардағы міндетіміз елдеріміздің бәсекелестік артықшылықтарының әлеуетін толық іске асыру, неғұрлым ұтқыр өндірістік капитал үшін күреске қосу және біздің блоктарымызды жаңа буынның қалыптасып келе жатқан қосылған құн тізбегіне енгізу болуы тиіс. ҚР Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев атап өткендей, біз «ЕАЭО аясындағы өнеркәсіптік ынтымақтастықтың негізгі бағыттарын толық қайта қарап, жаңартуымыз қажет», — деп атап өтті ҚР Премьер-Министрі.

Оның айтуынша, елдер өзара саудадағы сақталып отырған кедергілерді жою бойынша жұмысты күшейтуі тиіс. Сыртқы сұраныстың шектеулі серпіні жағдайында ЕАЭО ортақ нарығының жұмыс істеу тиімділігі мен қолжетімділігі барған сайын үлкен маңызға ие болуда.

ЕАЭО өндірістік жүйелерінің бәсекелестік артықшылықтарын толық іске асыру үшін қолда барларын жою және жаңа сауда кедергілерінің пайда болуын болдырмау үшін барлық күш-жігерді жұмсап, тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің, капиталдың және жұмыс күшінің еркін қозғалысындағы алып қоюлар мен шектеулерді барынша қысқартуды қамтамасыз ету қажет.

«Үшіншіден, дәстүрлі ірі жаһандық көлік жолдарының әлсіреуі мен ығысуы жағдайында бізге ЕАЭО трансшекаралық артериялары мен логистикалық хабтарының әлеуетін іске асыру үшін күш салу қажет. Қазіргі жағдайлар біз үшін ЕАЭО әлеуетін өңірде ғана емес, әлемде де маңызды сауда және көлік торабы ретінде іске асыруға мүмкіндік береді. Бұл жұмыста біз Еуразиялық интеграциялық бірлестікті "Бір белдеу – бір жол" бастамасымен байланыстыру, еуразиялық транзиттік бағыттардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру, ұлттық тауар өткізу жүйелерін ұштастыру, сыртқы және ішкі трансшекаралық инфрақұрылымды дамыту бойынша бірлескен жұмысты жалғастыруымыз керек», — деп атап өтті А.Мамин.

Төртіншіден, елдер Одаққа мүше елдердің экономикаларын терең цифрландыру жөніндегі жұмысты бірнеше есе күшейтуі тиіс. Цифрландыру 2020 жылдың ең маңызды трендіне айналды. 

Оның пікірінше, әлемдік технологиялық трендтер дамып келе жатқан серпінділікті ескере отырып, біздің алдағы бірнеше жылда қалыптастыратын артықшылық не артта қалу ЕАЭО-ның жаһандық экономикадағы позициясын алдағы онжылдықтарға айқындайтын болады деп айтуға болады.

Сондай-ақ ол қатысушы елдер Одақтың цифрлық күн тәртібінің басым бағыттарына сәйкес цифрлық бастамаларды әзірлеу мен іске асырудың бірлескен тәсілдерін жаңартып, күшейтуі тиіс екенін айтты.

Бесіншіден, сыртқы сұраныстың шектеулі серпіні мен өткізу нарықтарына бәсекелестіктің күшеюі жағдайында үшінші елдермен және интеграциялық бірлестіктермен сауда-экономикалық қатынастарды кеңейту жөніндегі жұмысты күшейту қажет. 

Еуроодақпен, Оңтүстік-Шығыс Азия мемлекеттерінің қауымдастығымен, әлемнің неғұрлым серпінді экономикаларының бірін біріктіретін тұтастай қамтитын өңірлік экономикалық әріптестікпен диалог орнату бойынша жүйелі жұмыс жүргізу керек.

«Осындай байланыстарды жолға қою ЕАЭО тауарлары мен қызметтерінің сыртқы нарықтарға шығуына және біздің экономикаларымыздың құнды қалыптастырудың халықаралық өндірістік тізбектеріне интеграциялануын күшейтуге жағдай жасайды. Біз қазіргі дағдарыс аясында қалыптасқан және күшейіп жатқан трендтер, оның ішінде ондаған жылдар бойы қалыптасқан өндірістік және көлік тізбектерінің ығысуы мен жойылуы, жаппай цифрландыруға баса назар аудару, капитал мен өткізу нарықтары үшін бәсекелестікті күшейту қысқа мерзімді жұмыс емес екенін түсінуіміз керек», — деп хабарлады Үкімет басшысы.

Олар жаһандық нарықтарда көптеген жылдарға алдын ала жағдай жасайтын болады. Олар елдердің әлі де бейімделуі тиіс және оның негізінде ортақ экономикалық, өндірістік, сауда саясатын құру қажет болатын жаңа экономикалық болмыстың негізгі бір бөлігі болады.

«Осыған байланысты Қазақстан Республикасы ұсынып отырған жұмыс бағыттары біздің ортақ мүдделерімізге толық сәйкес келетінін атап өткім келеді. Біздің ұсыныстарымызды іске асыру жаңа жағдайларда ЕАЭО-ның экономикалық, өндірістік, сауда, институционалдық құрылымын жедел трансформациялау қажеттілігін көрсетеді. Мен тараптарды Қазақстан тарапының төрағалық ету бағдарламасын іске асыру кезінде сындарлы өзара іс-қимыл жасауға шақырамын және елдеріміздің өндірістік әлеуетін арттыру және азаматтарымыздың әл-ауқатын қамтамасыз ету бойынша ортақ мақсаттарымызға бірлескен күш-жігермен қол жеткізетінімізге сенемін», — деп түйіндеді А. Мамин.

 

Армян тарапы интеграция бойынша серіктестермен тығыз ынтымақтастық орнатуға дайын — Н. Пашинян

Армения Премьер-Министрі Никол Пашинян өткен кезеңнің басты қорытындылары арасында ЕАЭО-ның 2025 жылға дейінгі даму стратегиясының түпкілікті бекітілуін атап өтті. 

«Биылғы жыл құжатта көрсетілген интеграцияны дамыту бағыттары тұрғысынан жемісті болады деп үміттенеміз. Осыған байланысты мен жоғары және цифрлық технологиялар саласындағы ынтымақтастықты дамытуға бағытталған шаралардың маңыздылығын атап өткім келеді. Армения одақтың цифрлық күн тәртібін іске асыру процесін дәстүрлі түрде қолдайды», — деп атап өтті Н. Пашинян.

Премьер ЕАЭО-да демпингке қарсы арнайы қорғау және компенсациялық шараларды қолдану тетіктерін жетілдіру отандық өндірушілерді үшінші елдерден өсіп келе жатқан импорттың немесе жосықсыз бәсекелестіктің теріс әсерінен қорғау үшін тиімді іске қосылуы мүмкін екенін хабарлады.

«Мұнда үшінші елдердің тауарларына қатысты одақ мемлекеттері тауарларының бәсекеге қабілеттілігінен көрінетін бірыңғай тәсіл де, түпкі нәтиже де маңызды. Армян тарапы аталған шараларды қолдану мәселесінде ортақ тәсілді әзірлеу мақсатында интеграция бойынша серіктестермен тығыз ынтымақтастық орнатуға дайын», — деп мәлімдеді ол.

Пашинянның айтуынша, одақтың ішкі нарығын қорғауға бағытталған тетіктер негізінде қолданыстағы халықаралық шарттарға сәйкес ЕАЭО аумағында жауап шаралары тетігін әзірлеу және енгізу мүмкіндігін де қарастырған жөн.

«Біз тұрақты экономикалық дамуды қамтамасыз ету жөніндегі ұсыныстарда және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердегі макроэкономикалық жағдай туралы баяндамада келтірілген бағалаулар мен жинақтауларға үлкен мән береміз. Олар біздің елдеріміздегі қаржы-экономикалық жағдайды талдау және олардың қозғалыс бағытын болжау үшін пайдалы екеніне сенімдімін», — деді ол.

 

ЕАЭО елдерінің өнеркәсіптік әлеуетін дамыта отырып, артық өндіріс дағдарысынан аулақ болу керек — Р. Головченко

ЕҮАК отырысында сөйлеген сөзінде Беларусь Үкіметінің басшысы Роман Головченко ЕАЭО жанындағы бақылаушы елдердің көбеюі Одақпен ынтымақтастыққа қызығушылықтың өсіп келе жатқанын және оның халықаралық аренада әріптестік контуры ретінде дамып келе жатқанын айғақтайтынын атап өтті.

Ол сондай-ақ Беларусь Республикасында Қазақстан Президенті Қ. Тоқаевтың Одаққа мүше мемлекеттердің басшыларына үндеуімен және Қазақстанның ЕАЭО-ға төрағалық етуінің басымдықтарымен мұқият танысқанын және Беларусь тарапы құжатта баяндалған өнеркәсіптік кооперацияны дамыту, бірлескен кәсіпорындар құру және трансшекаралық инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру жөніндегі ұсыныстарды толық қолдайтынын жеткізді.

«Бұл салада бізде синергия үшін үлкен ресурс бар. Бізде бірқатар өнеркәсіп тауарлары бойынша мүдделер тоғысатыны жасырын емес. Бірақ егер бірлескен жобаларды іске асыру жөніндегі жұмысты жандандырып, елдердің ресурстарын тиімді іске қосатын болсақ, онда бұл проблемаларды шешуге болатынына сенемін. Авиақұрылыс және біздің бәсекеге қабілетті өнімді құруға толыққанды қатысуымыз мысал бола алады», — деді Р. Головченко.

Беларусь Премьер-Министрі сондай-ақ ЕАЭО аясында «одақ ішінде өзінің шикізатына барынша қосылған құнды қамтамасыз ету керек» деген пікір білдірді.

Бұдан өзге, ол ЕАЭО туралы шарттың «Экспортты дамыту жөніндегі шаралар» 41-бабын іске асырудың өзектілігін атап өтіп, артық өндіріс дағдарысынан аулақ болуға және жаңа нарықтарды игеруге ұмтылуды ұсынды.

«Еуразиялық даму банкі ЕЭК, экспортты қолдаудың ұлттық институттарының, үкіметтердің және Одақ мүшелерінің шет елдердегі мекемелерінің бірыңғай қолдауы бар. Осылайша, біз Қазақстан Президентінің ЕАЭО шеңберіндегі өнеркәсіптік ынтымақтастықтың негізгі бағыттарын жаңа мазмұнмен толықтыру қажеттілігі туралы тезисін толық қолдаймыз», — деп толықтырды Беларусь Үкіметінің басшысы.

Роман Головченко ЕАЭО-ға мүше елдерде өнеркәсіптік өндірістерді ұйымдастыру мен дамыту кезінде мүдделердің тепе-теңдігін қамтамасыз ету және сол арқылы қосымша экспорттық әлеуетті қалыптастыру қажет деп санайды. 

Ол 2020 жылы Беларусь төрағалығы кезінде олар сыртқы саудадағы кедергілер санын 19-дан 11-ге дейін едәуір қысқарта алғанын айтты. Осыған байланысты ол Қазақстанның осы бағыттағы осындай нәтижелі жұмысты жалғастыруға деген ұмтылысына қолдау білдірді.

«Қазақстанның төрағалығы кезеңінде біз ЕАЭО түйіндесуінің бірлескен стратегиясын және "бір белдеу – бір жол" бастамасын әзірлеуге үміттіміз. Біздің көліктік-логистикалық әлеуетіміз зор», — деп атап өтті ол. 

Беларусь өкілі қазақстандық төрағалықтың жан-жақты цифрландыру туралы тезисі трансшекаралық цифрлық жобаларда нақты жүзеге асатынына сенім білдірді.

«Осы тезисті қолдай отырып, ресурстарды экономикалық өсуге бағытталған аса маңызды жобаларды барынша жылдам орындауға шоғырландыру үшін осы саладағы басымдықтарды нақты айқындау маңызды деп санаймын. Ерік-жігер мен өзара келісім болған жағдайда біздің күш-жігеріміз осы маңызды құжатта көзделген барлық мақсаттарға қол жеткізуге мүмкіндік беретініне сенімдімін», — деп түйіндеді ол.

 

Коронавирус пандемиясы цифрлық болашақты жақындатты — У. Марипов

Қырғыз Республикасының Премьер-Министрі Улукбек Марипов ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер басшылары қабылдаған ЕАЭО-ны дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық бағыттары алдағы іс-қимылдарды, оның ішінде тез өзгеретін әлемдік үрдістерді ескеретін уақытылы бағдар болып табылады деп санайды.

«Біздің алдымызда халықтың тұрмыс деңгейін арттыру мақсатында экономикамыздың тұрақты дамуын қамтамасыз ету міндеті тұр. Біздің интеграциямыз ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің азаматтарына қызмет етіп, олардың әл-ауқатын арттыруды қамтамасыз етуі тиіс», — деді ол.

ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың жаңа бірлескен инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру және трансшекаралық тораптарды толыққанды іске қосу қажеттілігі туралы тезисін атай отырып, Қырғыз Республикасының Үкімет басшысы одаққа қатысушы елдердің, сондай-ақ шетелдік серіктестердің қатысуымен Еуразиялық көтерме-логистикалық кешен құру арқылы Қырғыз Республикасының сауда және транзиттік әлеуетін пайдалануға қолдау білдірді. Ол бұл бағытты іске асыру Одақтың үлкен еуразиялық әріптестік орталығы ретіндегі бүкіл әлеуетін ашады деп есептейді.

Оның айтуынша, практикалық іске асырудың уақыты келді. Бірінші қадам ретінде қырғыз тарапы өңірлік және ұлттық даму институттарының басымдықпен қаржыландыруы үшін инвестициялық жобалардың тізбесін қалыптастыруды бастауды ұсынады. 

«Осындай жобаларға инвестициялар тарту нәтижесінде Одаққа мүше мемлекеттердің экспорттық әлеуетін іске асыру мүмкіндіктерін кеңейтуге мүмкіндік береді, экспорттық-импорттық тауар айналымының тасымалдау қашықтығы мен уақытын едәуір қысқартады және жобаға қатысушы елдер арасындағы экономикалық алмасуды арттырады», —деп есептейді Премьер-Министр У. Марипов.

Осы тұрғыда қаржыландырудың икемді шарттары бар бірлескен қаржы институттары жанында нысаналы жәрдемдесу тетіктерін құру туралы Қырғыз Республикасы бұған дейін ұсынған бастама өз өзектілігін сақтайды.

«Алдағы кезеңде біздің алдымызда дағдарыс салдарын азайту және экономикалық өсімді қалпына келтіру міндеті тұр. Пандемия цифрландырудың дамуын жеделдетіп, цифрлық болашақты жақындатты, бұл бізді ықтимал жаңа бизнес процестерге бейімдеді. Осыған байланысты бізге одақтың бірыңғай цифрлық кеңістігін және цифрлық экожүйелерді қалыптастыруды жеделдету қажет, олар сайып келгенде ЕАЭО-ның ішкі нарығында төрт еркіндікті қамтамасыз етуге ықпал ететін болады», — деді ол.

Еркіндік туралы айта отырып, Улукбек Марипов еңбекші мигранттардың қазіргі қолайсыз жағдайын атап өтті, олар жеке тұлғалардың қозғалысына енгізілген шектеулерге байланысты осындай жағдайда қалып отыр. Қазіргі уақытта шектеулерді біртіндеп алып тастау, елдер арасындағы рейстердің санын көбейту, кәсіпорындарды қажетті жұмысшылармен қамтамасыз ету және еңбек мигранттарын жұмыс орындарына қайтару мәселесі өзекті болып тұр.

Өз сөзінің соңында У. Марипов тауарлардың, қызметтердің, еңбек ресурстары капиталының еркін қозғалысын қамтамасыз етудің маңызды факторларының бірі ретінде одақтың ішкі нарығының жұмыс істеуінде бар кедергілерді, алып тастауларды және шектеулерді одан әрі жою жөніндегі жұмыстың жанданатынына үміт білдірді.

 

Біз серіктестерге барлық қажетті қолдауды көрсетуге дайынбыз — М. Мишустин

Ресей Федерациясы Үкіметінің Төрағасы Михаил Мишустин өткен жыл «бестіктің» барлық елдері үшін қиын болды деп мәлімдеді. Үйлесімді іс-қимылдың арқасында елдер экономикасы үшін ең нашар сценарийге жол бермеу мүмкін болды.

«Коронавируспен күрес, менің ойымша, біздің бірлескен қызметіміздің маңызды бағыты болып қала береді. Бұл жерде шешуші фактор бүкіл Одақ аумағында вакцинация мүмкіндіктерін жасау болатыны анық. Ресейде екі вакцина тіркелген. Үшіншісін тіркеу жүргізілуде. Президенттің тапсырмасы бойынша тегін жаппай вакцинация басталды. Біз серіктестерге барлық қажетті қолдау көрсетуге, тәжірибе алмасуға дайынбыз, сіздердің әрқайсыңызбен осы бағытта белсенді өзара іс-қимыл орнатып жатырмыз», — деді М. Мишустин. 

Ресей үкіметінің басшысының айтуынша, инфекцияның таралуына жол бермеу, одақ ішінде қауіпсіз жолаушылар тасымалы үшін жағдай жасау үшін басқа да шараларды қабылдау қажет. Бұл үшін, жоғарыда айтылғандай, пилоттық режимде «COVID-19-сыз саяхаттау» жобасы іске қосылды. 1 ақпаннан бастап Еуразиялық одақ азаматтары шекарадан өткен кезде коронавирусқа жүргізілген тексерудің теріс нәтижелерін арнайы мобильді қосымша арқылы ұсына алады.

«Әзірге жобаға тек Армения, Белорусь және Ресей ғана қатысып жатса да, біз, әрине, мұндай тәжірибенің кеңеюін күтеміз. Мобильді қосымшаны пайдалану нәтижесінде адамдар қарапайым өмірге оңай және тезірек орала алатынына сенімдімін. Олар басқа елге жұмыс істеуге барып, саяхаттай алады», — деді М. Мишустин. 

Ресей үкіметінің басшысы атап өткендей, коронавирус және оның салдары, мысалы, нарықтардың тұрақсыздығы, экономикалық өсудің баяулауы — бұл бірлестіктің алдында тұрған жалғыз қиындықтар емес. Қауіпті аурудың таралуы әлемнің көптеген елдеріндегі экономикалық белсенділікке нұқсан келтіріп, бұрыннан бар проблемаларды ушықтырған сияқты.

«Бұл апаттан бірде-бір елдің тұрғынының оны қорғай алатын иммунитеті болмады. Оның ішінде экономиканың да иммунитеті болмады», — деді М. Мишустин. 

Жыл сайын экономикалық санкциялар, протекционизм күшейіп, сауда соғыстары шиеленісе түсуде. Мұндай жағдайларда одақ шеңберінде өнеркәсіптік кооперацияны дамыту және импортты алмастыру жөніндегі мемлекеттік бағдарламаларды ұлтүсті деңгейге шығару басымдыққа айналуға тиіс.

М. Мишустиннің айтуынша, денсаулық сақтау саласында коронавирустың тәжірибесін ескере отырып, ең алдымен жұқпалы аурулардың алдын алуға, диагностикалауға және емдеуге қатысты ғылыми зерттеулер мен инновациялық шешімдерді енгізу саласындағы бірлескен бастамалар мен жобаларды қолдауды күшейту қажет .

Білім беруде бірыңғай ақпараттық портал құру көзделеді. «Ақылды», энергия тиімді технологияларды тарату, «жасыл» экономика қағидаттарын енгізу сияқты бағыттар да басымдыққа ие. Мұның бәрі ғылыми-техникалық серпілістерді ынталандыруға, одақ кеңістігінде «инновациялар аумағын» қалыптастыруға мүмкіндік береді.

«Бестік» елдері ұлттық экономикаларды цифрландыру бойынша өзара іс-қимылды да күшейтуі тиіс деп санаймыз. Бүгін біз бұл туралы форумда жан-жақты әңгімелестік, атап айтқанда, Еуразиялық даму банкінің Цифрлық жобалар қорының бастамаларын атап өттік. Еуразиялық даму банкі осы бағытта белсенді жұмыс істейді деп үміттенемін. Сондай-ақ салық заңнамасын жақындастыру жөніндегі жұмысты жандандыру қажет. Бұл тауарлардың, қызметтердің, капиталдың және жұмыс күшінің еркін қозғалысы үшін өте маңызды қадам. Соңғы бірнеше жылда салық қызметтері бар кедергілерді жою үшін көп жұмыс атқарды», — деп түйіндеді М. Мишустин.

 

Біз 2025 жылға дейінгі ЕАЭО дамуының стратегиялық бағыттарын іске асыру бойынша ынтымақтастыққа әзірлігімізді растаймыз — Куба Премьер-Министрі

Куба Республикасының Премьер-Министрі Мануэль Марреро Крус бұл үкіметаралық кеңестің Куба үшін ерекше маңызы бар екенін атап өтті, өйткені ел Еуразиялық экономикалық одақ жанындағы бақылаушы мемлекет ретінде кездесуге алғаш рет қатысып отыр.

«Бұл алаң соңғы 30 жылда ұйымға мүше мемлекеттермен орнатылған бауырластық қарым-қатынастарды кеңейтуге мүмкіндік береді. Бұл форум күрделі халықаралық жағдай кезінде өтіп жатыр, пандемия сауда соғыстарымен және халықаралық құқықты бұзатын біржақты репрессиялық шаралармен шиеленіскен ауқымды жүйелік дағдарысты тудырды», — деді Мануэль Марреро Крус.

Куба Премьер-Министрінің айтуынша, коронавирустың жойқын салдары ынтымақтастық, көпжақтылық және ынтымақтастық қағидасы жалпы қиындықтарға қарсы тұрудың ең тиімді әдісі болып табылатындығын айқын көрсетеді.

«Біздің еліміз ЕАЭО ұсынатын интеграциялық жобалармен жұмыс істеуге міндеттеме алады, сондай-ақ мүше мемлекеттердің қарамағына коронавируспен күресу үшін біздің әлеуетімізді ұсынады. Атап айтқанда, медициналық ынтымақтастық, биотехнология және вакцина өндірісі түрінде. Біз ЕАЭО-ны дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық бағыттарын іске асыру бойынша ынтымақтастыққа әзірлігімізді растаймыз. Біз энергетика, өнеркәсіп, көлік, туризм, қаржы салаларына және сауда кедергілерін жоюға бағытталған ЕАЭО бастамаларына қосылу мүмкіндігін құптаймыз», — деді Мануэль Марреро Крус.

 

Молдова өз серіктестерімен сауда-экономикалық байланыстарды одан әрі дамытуға және нығайтуға мүдделі — А. Чокой

Өз сөзін бастаған Молдова Республикасы Премьер-Министрінің міндетін атқарушы Аурелиу Чокой форум ұйымдастырушыларына алғыс айтып, іс-шараның қазіргі жағдайда ерекше маңыздылығын атап өтті.

А. Чокой бұдан әрі атап өткендей, Молдова Республикасы өз серіктестерімен, оның ішінде нарықтары Молдавия өндірушілері үшін қызығушылық тудыратын Еуразиялық экономикалық одақ елдерімен сауда-экономикалық байланыстарды одан әрі дамытуға және нығайтуға мүдделі.

«Бұл тәсіл Молдавия тауарларын экспорттауға қосымша мүмкіндіктер ашады, олардың көпшілігі сіздерге де жақсы белгілі деп үміттенемін. Біздің елдеріміздің экспорттық-импорттық әлеуетін арттыру жөніндегі өзара іс-қимылдар бүкіл әлемдік экономика үшін пандемияның салдарымен елеулі түрде бетпе-бет келіп отырған қазіргі жағдайларда одан да өзекті болып отырғанын біз бәріміз жақсы түсінеміз. Өкінішке орай, біздің мемлекеттеріміз де тыс қалған жоқ», — деді А. Чокой.

Мәселен, болжам бойынша Молдова Республикасында ЖІӨ-нің төмендеуі 2020 жылы шамамен 4,5% құрайды. Пандемиядан ең көп зардап шеккен экономика салалары ішкі сауда, өңдеу өнеркәсібі, көлік-логистика саласы және қызмет көрсету саласы болды.

Эпидемия тудырған дағдарыс Молдованың ЕАЭО елдерімен сыртқы сауда көрсеткіштеріне де әсер етті, оның көлемі 10%-ға дерлік төмендеп, бар болғаны $965 млн құрады.

Қалыптасқан жағдайда көптеген елдердің үкіметтері бизнес-ортаның жағдайын қолдау және жақсарту туралы стратегиялық шешімдер қабылдайды. Молдова Республикасы, А.Чокойдың айтуынша, осы бағытта бірқатар шаралар қабылдады. Олардың арасында салық міндеттемелерін төлеу мерзімін ұзарту, дағдарыс салдарынан қызметін толық тоқтатуға мәжбүр болған адамдарға субвенцияларды төлей отырып, шағын кәсіпорындарды қолдау, цифрландыруды, технологиялық стартаптарды дамыту, инвестициялар тарту үшін қолайлы жағдайлар жасау бар.

Премьер-Министрдің міндетін атқарушының айтуынша, Молдова Үкіметі цифрлық экономиканы дамытуға және заманауи қоғамды трансформациялау мен модернизациялаудың негізгі құрауыштарының бірі ретінде АТ секторын шоғырландыруға ерекше назар аударады.

Ақпараттық технологиялар саласы осы елдегі ұлттық экономиканың ең дамыған және серпінді секторларының біріне айналды.

Молдовада ақпараттық технологиялар индустриясы үшін преференциялық заңнамалық база және осы сала үшін нысаналы саясат жұмыс істейді. Ел инвесторлар үшін тартымды бола бастады. Ал жас ұрпақ үшін жаңа мүмкіндіктер ашылуда.

Осылайша, экономиканы цифрландыру және мемлекеттік басқару саласында, білім беру саласында енгізілген жобалар мемлекеттің азаматтармен және Молдова бизнесімен қашықтан өзара іс-қимылын қамтамасыз ету арқылы экономикалық және әлеуметтік қызметті қолдауда маңызды рөл атқарады. Онлайн оқу режиміне көшу жағдайында білім беру мекемелеріндегі оқу процесінің үздіксіздігін қамтамасыз ету «Цифрлық Молдова» ақпараттық қоғамын дамытудың ұлттық стратегиясын және 2018-2023 жылдарға арналған ақпараттық технологиялар индустриясы мен цифрлық инновациялардың эко жүйесін дамытудың салалық іс-қимыл жоспарын іске асыру арқылы да қолдау табады.

Бұл бастамалардың ортақ мақсаты ақпараттық технологиялар индустриясын әртараптандырудың бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін жағдай жасау, стартаптарды ынталандыру және оларды экономиканың барлық салаларында цифрлық инновацияларға бағдарлау болып табылады.

«Бұл бағыттағы негізгі жобалардың бірі "Молдова АТ-паркі" ақпараттық технологиялардың виртуалды паркі болды. Үш жылдық қызметінде паркте 650-ден астам компания тіркелген, олардың 137-і — 34 елдің шетелдік капиталы бар ақпараттық-технологиялық компаниялар», — деді А. Чокой.

 

Өзбекстанның ЕАЭО-мен ынтымақтастығы елдеріміздің экономикасының қарқынды дамуына серпін береді — А. Арипов

Өзбекстан Республикасының Премьер-Министрі Абдулла Арипов Өзбекстанның Еуразиялық экономикалық одақпен тығыз және көпжоспарлы ынтымақтастықты дамытуға зор мән беретінін атап өтті. ЕАЭО-ның өсіп келе жатқан беделі және оның көптеген шет елдермен, сондай-ақ халықаралық және өңірлік ұйымдармен жемісті және өзара тиімді ынтымақтастығының нығаюы ерекше атап өтілді.

«Өзбекстан Республикасының Президенті Шавкат Мирзиеев өткен жылдың 11 желтоқсанында өткен Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің отырысында ЕАЭО елдері біз үшін дәстүрлі түрде сенімді сауда-экономикалық әріптестер болып табылатынын атап өтті. Соңғы 4 жылда Өзбекстан мен одақ елдері арасындағы сауда көлемі 75%-ға өскені осының айқын дәлелі бола алады. Бүгінде ЕАЭО үлесіне Өзбекстанның сыртқы сауда айналымының шамамен 30%-ы тиесілі, ал жекелеген тауар позициялары бойынша бұл көрсеткіш 80%-ға дейін жетеді», — деді Өзбекстанның Премьер-Министрі.

Өзбекстан ЕАЭО-мен өзара іс-қимылды елдер арасындағы экономикалық ынтымақтастықтың әлеуетін одан әрі ұлғайту және толық пайдалану мүмкіндігі ретінде қарастырады. Өзбекстан Республикасы Президентінің шешімімен ЕАЭО-мен тиімді өзара іс-қимыл жасау жөніндегі институттар құрылды, Премьер-Министр бастаған үйлестіру комиссиясы құрылды, ұлттық үйлестіруші және уәкілетті өкіл тағайындалды. Бұл ел тең құқықтық, өзара тиімділік және бір-бірінің мүдделерін ескеру қағидаттарында сындарлы ынтымақтастық құруға дайын.

Сондай-ақ, А. Арипов Өзбекстанның ЕАЭО-мен ынтымақтастығының пайымын атап өтті. Ең алдымен, соңғы жылдары қол жеткізілген ЕАЭО-ға мүше барлық мемлекеттермен сауда-экономикалық қатынастардың жоғары қарқыны елдердің экономикаларының өзара бәсекелеспейтіндігінің, көбіне бір-бірін толықтыратындығының айқын айғағы болып табылады. Қазірдің өзінде Өзбекстанда ЕАЭО елдері капиталдарының қатысуымен үш мыңнан астам кәсіпорын жұмыс істейді. Металлургия, энергетика, машина жасау, ауыл шаруашылығы, жеңіл, тамақ өнеркәсібі және басқа да салаларда маңызды бірлескен жобалар табысты іске асырылуда. Өнеркәсіптік кооперацияны одан әрі тереңдету, сондай-ақ озық тәжірибе мен инновациялық тәсілдер негізінде қосылған құнды құрудың тұрақты тізбегін қалыптастыру перспективалы болып отыр. Инвестициялық ынтымақтастық пен өнеркәсіптік кооперацияны кеңейту елдердің экономикаларының бәсекеге қабілеттілігін арттыруға, өнімді үшінші елдердің нарықтарына бірлесіп ілгерілетуге мүмкіндік береді.

Екіншіден, Өзбекстан көлік және транзит саласында өзара іс-қимылдың зор әлеуетіне ие. Осыған байланысты ынтымақтастықтың перспективалық бағыты қолда бар көлік дәліздерін неғұрлым тиімді пайдалануға және жаңа көлік дәліздерін қалыптастыруға жәрдемдесуге арналған Трансафган темір жолын салу сияқты инфрақұрылымдық жобаларды бірлесіп іске асыру болып табылады. Бұл шығындарды айтарлықтай азайтуға, жүктерді жеткізу мерзімдерін қысқартуға және жаңа перспективалы өткізу нарықтарына шығуды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Үшіншіден, Өзбекстан техникалық реттеу, санитарлық және фитосанитарлық шаралар саласындағы нормативтік-құқықтық базаны үйлестіру жөніндегі бірлестіктің мемлекеттік мүшелерімен тығыз өзара іс-қимылға ерекше назар аударады.

Төртіншіден, ынтымақтастықтың маңызды бағыты ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумағында уақытша еңбек қызметін жүзеге асыратын елдердің азаматтары үшін тиісті жағдайлар жасау болады.

«Еңбек мигранттарының жұмысын ұйымдастырудың тиісті тетіктерін енгізу ЕАЭО кеңістігінде өркениетті еңбек нарығын қалыптастыруға ықпал ететініне сенімдіміз», — деді А. Арипов.

Бесіншіден, Өзбекстан айтарлықтай ғылыми әлеуетке ие ел ретінде ЕАЭО кеңістігінде перспективалы нарықтық қажеттіліктерге жауап беретін жоғары технологиялық өнімдер өндіруге бағытталған ғылыми-инновациялық аумақтарды құру және дамыту процесінде әріптес болу үшін барлық мүмкіндіктерге ие.

Сонымен қатар, А. Арипов Өзбекстан шетелдік серіктестермен ынтымақтастық ең алдымен ұлттық мүдделерге сай болуы керек деген нақты түсініктен туындайтынын атап өтті.

«Өзбекстанның ЕАЭО-мен ынтымақтастығы өзара тиімді болады, жаңа мүмкіндіктерді ашуға жол ашады және біздің елдеріміздің экономикаларының серпінді дамуына, халықтарының әл-ауқатының өсуіне қосымша серпін береді деп ойлаймыз», — деді А. Арипов.

Қазақстанның Премьер-Министрі мен Үкіметі жаңалықтарынан хабардар болыңыз — ресми Telegram-каналға жазылыңыз

Жазылу